بازتاب نابسامانی های اجتماعی عصر ناصرخسرو در دیوان او

در این پژوهش، نابسامانی های اجتماعی عصر ناصرخسرو با تکیه بر دیوان اشعار او مورد بررسی قرار گرفته است. به طور کلّی اوضاع حاکم بر جامعـــه ی ایــن دوره بـه گونه ای است که از نظــر جامعه شناسان، شرایط نابسامان یا «آنومیک» نامیده می شود. در چنین شرایطی هنجارهای اجتماعی نفوذ خود را بـر رفتـــار افـراد از دست می دهنـد و زمینـه بـرای بـروز نابهنجاری هـا و کج رفتاری هـای اجتماعـی فراهم می گـردد و بدین تـرتیب آسیب هـای فراوانی بـر پیکر جامعه و افراد آن وارد می شود. ناصرخسرو با بیانی شکوهمند و استوار به نقد چنین شرایطی در جامعه ی عصر خویش پرداخته است و تصاویری گویا و روشن از آن را در اشعارش به نمایش گذاشته است. او حاکمیّت سیاسی، اختلافات مذهبی، رفتارهای نابهنجار اقشار مختلف جامعه و شرایط دشوار اقتصادی را از عوامل بـروز نابسامانــی در روزگار خویش می داند و پی آمد چنین شرایطی را پایمال شدن حقوق فردی و اجتماعی مردم و قرار گرفتن جامعه در ورطه ی تباهی و در هم ریختـن ارزش های اجتماعی و دینی دانسته است و در هـر فرصتی اعتراض خود را نسبت بــه وضع موجود بیــان کـرده است. بهره گیری از منــابع تاریخی و جامعه شناسی و محور قرار دادن دیوان اشعار ناصرخسرو در ترسیم اوضاع و شرایط جامعه ی آن دوره و شناساندن نابسامانی های آن، هدف این پژوهش است.